Co to jest wypadek przy pracy?

Wypadek przy pracy ma miejsce wtedy, kiedy dojdzie do zdarzenia nagłego, spowodowanego przyczyną zewnętrzną, mającego związek z praca, w wyniku którego wystąpił uraz lub śmierć.
Kiedy mówimy o wypadku przy pracy mamy na myśli spełnienie czterech warunków przy pracy:

• zdarzenie nagłe
• przyczyna zewnętrzna
• związek z pracą
• powodujące uraz lub śmierć

Zdarzenie nagłe:

Nagłość zdarzenie jest pierwszym warunkiem uznania zdarzenia za wypadek przy pracy. Zdarzenie nagłe, to takie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej. Skutki oddziaływania czynnika szkodliwego w takim czasie mogą ujawnić się natychmiastowo lub po pewnym czasie.

Przyczyna zewnętrzna:

Drugim warunkiem uznania wypadku za wypadek przy pracy jest przyczyna zewnętrzna. Określa się ją, gdy do wystąpienia urazu dochodzi poprzez oddziaływanie na człowieka czynnika występującego poza nim, tzn. czynnika zewnętrznego, jak śliska nawierzchnia.

Związek z pracą:

Związek z pracą oznacza, że powstały wypadek miał miejsce podczas wykonywania pracy lub podczas pozostawania do dyspozycji pracodawcy, na rzecz którego świadczona jest praca. Może mieć to miejsce na terenie zakładu lub w innym określonym wcześniej miejscu, gdzie wykonywana jest praca na rzecz pracodawcy.

Zdarzenie powodujące uraz lub śmierć

Co to jest uraz? Uraz, zgodnie z art.2 pkt 13 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Powstanie urazu jest czwartą przesłanką konieczną do spełnienia, aby wypadek mógł zostać uznany za wypadek przy pracy.

Co to jest wypadek w drodze do i z pracy?

Według art.57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za wypadek przy pracy w drodze do i z pracy uznaje się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które miało w miejsce w drodze do lub z miejsca pracy pod warunkiem, że droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Dopuszczalna jest jednak przerwa w drodze do lub z zakładu pracy, jeżeli przerwa ta była uzasadniona życiowo i jej czas nie przekraczał granic potrzeby np. odbiór dziecka z placówki oświatowej. Również drogą do lub z pracy będzie droga z lub do innego miejsca zatrudnienia, zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych, spożywania posiłków lub odbywania nauki lub studiów.

Rodzaje wypadków przy pracy

Wypadki przy pracy możemy podzielić na wypadki lekkie, ciężkie, śmiertelne i zbiorowe.
Wypadek ciężki – powoduje ciężkie uszkodzenia ciała (np. utrata zmysłu wzroku, słuchu, zdolności rozrodczej itp.).
Wypadek śmiertelny – spowodował śmierć w przeciągu 6 miesięcy od daty zdarzenia.
Wypadek zbiorowy – udział w nim brało co najmniej dwóch uczestników.

Przyczyny wypadków przy pracy

Najczęstsza przyczyna wypadku przy pracy zgodnie z danymi GUS
2017 – Nieprawidłowe zachowanie się pracownika (60,5%)
2018 – Nieprawidłowe zachowanie się pracownika (60,8%)
2019 – Nieprawidłowe zachowanie się pracownika (60,8%)
Inne przyczyny wypadków przy pracy:

• Niewłaściwy stan czynnika materialnego
• Brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym
• Niewłaściwe samowolne zachowanie się pracownika
• Niewłaściwa organizacja stanowiska pracy
• Niewłaściwa organizacja pracy

Kto ponosi koszty związane z badaniem okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy?

Koszty związane z badaniem okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ponosi pracodawca. Zostało to określone w art. 234 § 4 Kodeksu pracy.

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy.

Do obowiązków pracodawcy należy powołanie zespołu powypadkowego, ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, sporządzenie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego, doręczenie protokołu powypadkowego poszkodowanemu, a następnie wpisać wypadek do rejestru wypadków, prowadzonego przez pracodawcę. Następnie do obowiązków pracodawcy należy sporządzenie statystycznej karty wypadków i określenie środków i wniosków profilaktycznych.

Zespół powypadkowy – kto powołuje zespół powypadkowy, obowiązki zespołu powypadkowego

Zgodnie z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który ustala okoliczności i przyczyny wypadku. W skład zespołu powypadkowego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.
Zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy. W związku z tym musi dokonać oględzin miejsca wypadku, sprawdzić stan techniczny maszyn i pozostałych urządzeń technicznych oraz stan urządzeń ochronnych. Dodatkowo obowiązkiem zespołu powypadkowego jest zbadanie warunków i okoliczności wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku.

Obowiązki pracownika w razie wypadku przy pracy

Pracownik, który uległ wypadkowi (jeżeli jego stan zdrowia na to zezwala) powinien niezwłocznie poinformować o wypadku swojego pracodawcę lub przełożonego. Wypadek powinien zgłosić również pracownik, który był świadkiem zdarzenia.
Każda osoba, która zauważy wypadek, a w szczególności pracodawca czy osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy, musi udzielić pomocy poszkodowanemu. Należy również wyłączyć maszynę, która mogła być przyczyną wypadku (o ile dotyczy).
Dodatkowo należy podjąć działania zabezpieczające miejsce wypadku oraz ograniczające zagrożenie, tak aby nie stała się krzywda kolejnym osobom. Jeżeli to możliwe można wykonać zdjęcia z miejsca wypadku.
Powinniśmy jeszcze wezwać profesjonalną pomoc – kartkę pogotowia do poszkodowanego, straż pożarną i/lub policję, jeśli to wskazane.

Świadek wypadku przy pracy

Świadkiem wypadku przy pracy jest osoba, która widziała wypadek lub może w jakikolwiek sposób się o nim wypowiedzieć – np. została wezwana do wypadku, znalazła osobę poszkodowaną. Świadek składa swoje wyjaśnienia dotyczące wypadku i opisuje sytuację ze swojej perspektywy. Takie wyjaśnienia są dołączone do protokołu powypadkowego jako załącznik i stanowią integralną część protokołu.

Terminy zgłoszenia wypadku przy pracy – zgłoszenie wypadku przy pracy po terminie, zgłoszenie wypadku przy pracy do PIP

Zespół powypadkowy ma 14 dni na ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Poszkodowany oraz pracodawca mają dodatkowe 5 dni na zatwierdzenie protokołu lub wniesienie uwag.
Jeżeli doszło do śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku to pracodawca ma obowiązek zawiadomić właściwego terytorialnie (ze względu na miejsce zdarzenia) okręgowego inspektora pracy i prokuratora. PIP można powiadomić telefonicznie – dyżury telefoniczne związane ze zgłoszeniem wypadku prowadzone są całodobowo.
Obowiązki w tym zakresie wynikają z przepisów art. 234 § 2 Kodeksu pracy.

Protokół powypadkowy – wzór

Podstawowym dokumentem uprawniającym do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy jest protokół powypadkowy. Wzór protokołu powypadkowego stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Wzór protokołu powypadkowego – BHP Cierpka – 2019

Karta wypadku

Podstawowym dokumentem uprawniającym do świadczeń z tytułu wypadku w drodze do i z pracy jest karta wypadku.
Karta wypadku jest sporządzana w poniższych przypadkach:

• pracownik uległ wypadkowi drodze do lub z pracy
• osoba niebędąca pracownikiem uległa wypadkowi w pracy, np. osoba zatrudniona na umowę zlecenie, student na praktykach, ksiądz, polityk itp.

Wzór karty wypadku stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r.

Zwolnienie lekarskie z pracy po wypadku w pracy

Jeżeli pracownikowi zdarzył się wypadek, który został uznany za wypadek przy pracy, a pracownik przybywa na zwolnieniu lekarskim to podczas tego zwolnienia otrzymuje 100% wynagrodzenia.

Zadośćuczynienie za skutki wypadku przy pracy – ZUS odszkodowanie za długotrwały uszczerbek na zdrowiu

Pracownik może wystąpić do ZUS o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku. Przysługuje mu wtedy odszkodowanie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stawki obowiązują od 1 kwietnia do 31 marca każdego roku.
W okresie od 1 kwietnia 2021 do 31 marca 2021 jest to kwota 1033 zł.

Kiedy można nie uznać wypadku przy pracy

Oby mówić o wypadku przy pracy muszą być spełnione łącznie wszystkie 4 przesłanki wypadku przy pracy. Jeśli którakolwiek przesłana nie została spełniona to zespół powypadkowy w protokole ustala, że wypadek nie był wypadkiem przy pracy.

Źródło danych: GUS, Raport – Wypadki przy pracy, 2017, 2018, 2019

Kontakt

Potrzebujesz pomocy podczas przeprowadzenia postępowania powypadkowego? Chętnie pomożemy!
Mail: bhp-ciolka@bhp-ciolka.com.pl
Tel: 22 837 06 95, 600 004 503