Wypadek przy pracy

Ośrodek Szkolenia BHP 21 kwietnia, 2021 Brak komentarzy

Co to jest wypadek przy pracy? Wypadek przy pracy – definicja

Wypadek przy pracy ma miejsce wtedy, kiedy dojdzie do zdarzenia nagłego, spowodowanego przyczyną zewnętrzną, mającego związek z praca, w wyniku którego wystąpił uraz lub śmierć.
Kiedy mówimy o wypadku przy pracy mamy na myśli spełnienie czterech warunków przy pracy:

zdarzenie nagłe
przyczyna zewnętrzna
związek z pracą
powodujące uraz lub śmierć

Zdarzenie nagłe:

Nagłość zdarzenia jest pierwszym warunkiem uznania zdarzenia za wypadek przy pracy. Zdarzenie nagłe, to takie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej. Skutki oddziaływania czynnika szkodliwego w takim czasie mogą ujawnić się natychmiastowo lub po pewnym czasie.

Przyczyna zewnętrzna:

Drugim warunkiem uznania wypadku za wypadek przy pracy jest przyczyna zewnętrzna. Określa się ją, gdy do wystąpienia urazu dochodzi poprzez oddziaływanie na człowieka czynnika występującego poza nim, tzn. czynnika zewnętrznego, jak śliska nawierzchnia.

Związek z pracą:

Związek z pracą oznacza, że powstały wypadek miał miejsce podczas wykonywania pracy lub podczas pozostawania do dyspozycji pracodawcy, na rzecz którego świadczona jest praca. Może mieć to miejsce na terenie zakładu lub w innym określonym wcześniej miejscu, gdzie wykonywana jest praca na rzecz pracodawcy.

Zdarzenie powodujące uraz lub śmierć:

Co to jest uraz? Uraz, zgodnie z art.2 pkt 13 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Powstanie urazu jest czwartą przesłanką konieczną do spełnienia, aby wypadek mógł zostać uznany za wypadek przy pracy.

Rodzaje wypadków przy pracy

Wypadki przy pracy możemy podzielić na wypadki lekkie, ciężkie, śmiertelne i zbiorowe.
Wypadek ciężki – powoduje ciężkie uszkodzenia ciała (np. utrata zmysłu wzroku, słuchu, zdolności rozrodczej itp.).
Wypadek śmiertelny – spowodował śmierć w przeciągu 6 miesięcy od daty zdarzenia.
Wypadek zbiorowy – udział w nim brało co najmniej dwóch uczestników.

Przyczyny wypadków przy pracy

Wypadki przy pracy wciąż stanowią poważny problem. Oto kluczowe dane za 2024 rok (Główny Urząd Statystyczny):

Pierwszy kwartał 2024 roku: Zgłoszono 15 433 osoby poszkodowane w wypadkach przy pracy, co stanowi wzrost o 7,9% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wskaźnik wypadkowości wzrósł z 1,00 do 1,12 na 1000 pracujących.
Pierwsze półrocze 2024 roku: Liczba poszkodowanych wzrosła do 30 435, co oznacza wzrost o 7,2% w porównaniu z 2023 rokiem. Wskaźnik wypadkowości wyniósł 2,21 na 1000 pracujących.
Styczeń-wrzesień 2024 roku: Zgłoszono 45 660 poszkodowanych, co stanowi spadek o 0,3% w stosunku do 2023 roku, ale wskaźnik wypadkowości wzrósł do 3,28 na 1000 pracujących.
Wypadki śmiertelne: W pierwszym kwartale zarejestrowano 74 przypadki, co oznacza wzrost o 131,3% w porównaniu z rokiem poprzednim. W pierwszym półroczu liczba ta wzrosła do 148, a do września zarejestrowano 191 ofiar śmiertelnych.

Kto ponosi koszty związane z badaniem okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy?

Koszty związane z badaniem okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ponosi pracodawca. Zostało to określone w art. 234 § 4 Kodeksu pracy.

Postępowanie powypadkowe

W przypadku wystąpienia wypadku przy pracy pracodawca ma określone obowiązki:

Pierwsza pomoc: Zapewnienie natychmiastowej pomocy poszkodowanemu.
Zabezpieczenie miejsca wypadku: Należy uniemożliwiać dostęp osobom niepowołanym oraz zapobiec uruchomieniu maszyn i urządzeń związanych z wypadkiem.
Powołanie zespołu powypadkowego: Zespół ten ma ustalić okoliczności i przyczyny zdarzenia.

Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy.

Do obowiązków pracodawcy należy powołanie zespołu powypadkowego, ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, sporządzenie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego, doręczenie protokołu powypadkowego poszkodowanemu, a następnie wpisać wypadek do rejestru wypadków, prowadzonego przez pracodawcę. Następnie do obowiązków pracodawcy należy sporządzenie statystycznej karty wypadków i określenie środków i wniosków profilaktycznych.

Zespół powypadkowy – kto powołuje zespół powypadkowy, obowiązki zespołu powypadkowego

Zgodnie z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870) pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który ustala okoliczności i przyczyny wypadku.

Zespół powypadkowy powinien składać się z:

Pracownika służby BHP
Społecznego inspektora pracy

Jeśli takie osoby nie są dostępne, w skład zespołu mogą wejść:

Pracodawca
Pracownik przeszkolony w zakresie BHP

Zadaniem zespołu jest przesłuchanie świadków, zebranie dowodów oraz sporządzenie protokołu powypadkowego. Zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy. W związku z tym musi dokonać oględzin miejsca wypadku, sprawdzić stan techniczny maszyn i pozostałych urządzeń technicznych oraz stan urządzeń ochronnych. Dodatkowo obowiązkiem zespołu powypadkowego jest zbadanie warunków i okoliczności wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku.

Obowiązki pracownika w razie wypadku przy pracy

Pracownik, który uległ wypadkowi (jeżeli jego stan zdrowia na to zezwala) powinien niezwłocznie poinformować o wypadku swojego pracodawcę lub przełożonego. Wypadek powinien zgłosić również pracownik, który był świadkiem zdarzenia.
Każda osoba, która zauważy wypadek, a w szczególności pracodawca czy osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy, musi udzielić pomocy poszkodowanemu. Należy również wyłączyć maszynę, która mogła być przyczyną wypadku (o ile dotyczy).
Dodatkowo należy podjąć działania zabezpieczające miejsce wypadku oraz ograniczające zagrożenie, tak aby nie stała się krzywda kolejnym osobom. Jeżeli to możliwe można wykonać zdjęcia z miejsca wypadku.
Powinniśmy jeszcze wezwać profesjonalną pomoc – kartkę pogotowia do poszkodowanego, straż pożarną i/lub policję, jeśli to wskazane.

Świadek wypadku przy pracy

Świadkiem wypadku przy pracy jest osoba, która widziała wypadek lub może w jakikolwiek sposób się o nim wypowiedzieć – np. została wezwana do wypadku, znalazła osobę poszkodowaną. Świadek składa swoje wyjaśnienia dotyczące wypadku i opisuje sytuację ze swojej perspektywy. Takie wyjaśnienia są dołączone do protokołu powypadkowego jako załącznik i stanowią integralną część protokołu.

Terminy zgłoszenia wypadku przy pracy – zgłoszenie wypadku przy pracy po terminie, zgłoszenie wypadku przy pracy do PIP

Zespół powypadkowy ma 14 dni na ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Poszkodowany oraz pracodawca mają dodatkowe 5 dni na zatwierdzenie protokołu lub wniesienie uwag.
Jeżeli doszło do śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku to pracodawca ma obowiązek zawiadomić właściwego terytorialnie (ze względu na miejsce zdarzenia) okręgowego inspektora pracy i prokuratora. PIP można powiadomić telefonicznie – dyżury telefoniczne związane ze zgłoszeniem wypadku prowadzone są całodobowo.
Obowiązki w tym zakresie wynikają z przepisów art. 234 § 2 Kodeksu pracy.

Protokół powypadkowy – wzór

Podstawowym dokumentem uprawniającym do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy jest protokół powypadkowy. Wzór protokołu powypadkowego stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Wzór protokołu powypadkowego – BHP Cierpka – 2019

Zwolnienie lekarskie z pracy po wypadku w pracy

Jeżeli pracownikowi zdarzył się wypadek, który został uznany za wypadek przy pracy, a pracownik przybywa na zwolnieniu lekarskim to podczas tego zwolnienia otrzymuje 100% wynagrodzenia.

Zadośćuczynienie za skutki wypadku przy pracy – ZUS odszkodowanie za długotrwały uszczerbek na zdrowiu

Pracownik może wystąpić do ZUS o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku. Przysługuje mu wtedy odszkodowanie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stawki obowiązują od 1 kwietnia do 31 marca każdego roku.
W okresie od 1 kwietnia 2024 do 31 marca 2025 jest to kwota 1431 zł.

Przysługujące świadczenia przy wypadku przy pracy

Osoby poszkodowane w wypadkach przy pracy mogą ubiegać się o następujące świadczenia:

Zasiłek chorobowy: Wysokość 100% podstawy wymiaru zasiłku, wypłacany od pierwszego dnia niezdolności do pracy.
Jednorazowe odszkodowanie: Wypłacane przez ZUS w przypadku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Kiedy można nie uznać wypadku przy pracy

Oby mówić o wypadku przy pracy muszą być spełnione łącznie wszystkie 4 przesłanki wypadku przy pracy. Jeśli którakolwiek przesłana nie została spełniona to zespół powypadkowy w protokole ustala, że wypadek nie był wypadkiem przy pracy.

Czym jest wypadek w drodze do i z pracy?

Według art.57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za wypadek przy pracy w drodze do i z pracy uznaje się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które miało w miejsce w drodze do lub z miejsca pracy pod warunkiem, że droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Dopuszczalna jest jednak przerwa w drodze do lub z zakładu pracy, jeżeli przerwa ta była uzasadniona życiowo i jej czas nie przekraczał granic potrzeby np. odbiór dziecka z placówki oświatowej. Również drogą do lub z pracy będzie droga z lub do innego miejsca zatrudnienia, zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych, spożywania posiłków lub odbywania nauki lub studiów.