Pozycja bezpieczna zwana pozycją boczną ustaloną jest jednym z elementów pierwszej pomocy przedmedycznej. Ułożenie nieprzytomnego w pozycji bezpiecznej udrażnia drogi oddechowe oraz zapobiega zadławieniu. Przeczytaj, na czym polega procedura ułożenia rannego w bezpiecznej pozycji oraz w jakich sytuacjach trzeba ją zastosować, a kiedy nie należy tego robić.

Pozycja bezpieczna, co to jest i w jakich sytuacjach się ją stosuje?

Pozycja boczna ustalona jest procedurą z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej i polega na ułożeniu nieprzytomnego w bezpiecznej, nie zagrażającej życiu pozycji. Pozycja bezpieczna zapobiega zadławieniu się krwią, śliną i treścią żołądka rannego.

Pozycja bezpieczna stosowana jest u poszkodowanego, który jest nieprzytomny, ale samodzielnie oddycha. W przypadku osoby, która nie oddycha, należy jak najszybciej przystąpić do resuscytacji oddechowo — krążeniowej. Dopiero w momencie, w kiedy nieprzytomny odzyskał oddech, można przystąpić do ułożenia go w pozycji bocznej ustalonej.

Czy pozycję bezpieczną stosuje się u kobiet w ciąży?

Pozycję boczną ustaloną można zastosować u kobiet w ciąży, jednak musimy pamiętać, aby ciężarną układać wyłącznie na lewym boku. Położenie jej na prawym boku może skutkować problemami krążeniowymi w aorcie brzusznej i żyle głównej dolnej z powodu nacisku płodu na naczynia krwionośne.

Kiedy nie należy układać rannego w pozycji bezpiecznej?

Przede wszystkim nie układamy w pozycji bocznej osoby, której należy przywrócić puls i oddech, ponieważ resuscytację przeprowadza się u rannego leżącego na wznak.

Wykonując pozycję bezpieczną musimy przekręcić na bok ciało rannego, co wiąże się z poruszeniem jego głowy, kręgosłupa i kończyn. Dlatego przed zastosowaniem pozycji bocznej należy się upewnić, że poszkodowany nie ma urazów w obrębie karku, kręgosłupa i miednicy, które mogłyby ulec pogorszeniu. Nie należy przekręcać poszkodowanego, gdy spadł on z wysokości lub u którego istnieje prawdopodobieństwo uszkodzenia rdzenia kręgowego i kości.

Jeżeli do takiej sytuacji doszło, należy jedynie zapewnić poszkodowanemu bezpieczeństwo i ewentualnie wykonać zmodyfikowaną pozycję bezpieczną. Zmodyfikowana pozycja boczna ustalona różni się tym od standardowej, że jedna ręka leży wyprostowana ku górze, a opiera się na niej zarówno głowa, jak i dłoń drugiej ręki.

Jak prawidłowo wykonać pozycję boczną ustaloną – krok po kroku

Istnieje wiele wariantów układania poszkodowanego w pozycji bezpiecznej, poniżej przedstawiamy technikę rekomendowaną przez Europejską Radę Resuscytacji, którą wykonujemy w ustalonej kolejności.

1. Zdejmujemy osobie rannej okulary, opaski do włosów i duże kolczyki, usuwamy także z kieszeni przedmioty, które mogłyby przeszkadzać podczas leżenia na boku, np. klucze.
2. Klękamy przy poszkodowanym, układamy go na wznak i prostujemy mu nogi.
3. Rękę rannego znajdującą się najbliżej nas układamy w zgięciu 90 stopni względem ciała, a następnie zginamy ją do góry w łokciu, tak aby dłoń była skierowana ku górze.
4. Drugą rękę przekładamy w poprzek klatki piersiowej, jednocześnie grzbiet dłoni układamy pod policzkiem poszkodowanego.
5. Chwytamy nogę poszkodowanego po przeciwnej stronie od nas nieco wyżej kolana i podciągamy ją do góry, nie odrywając stopy od podłoża.
6. Delikatnie pociągamy za uniesioną nogę, tak aby ranny obrócił się na bok w naszą stronę.
7. Po obróceniu poszkodowanego na bok jego górną nogę układamy w taki sposób, aby w stawie biodrowym i kolanowym było 90 stopni zgięcia.
8. Następnie odchylamy głowę rannego w kierunku tułowia i upewniamy się, że nie jest zablokowany przepływ powietrza przez drogi oddechowe. W celu stabilizacji głowy można podłożyć rękę poszkodowanego.
9. Okrywamy poszkodowanego kocem termicznym, kurtką lub szalikiem.
10. Regularnie sprawdzamy, czy poszkodowany oddycha i czekamy na przyjazd karetki.

Pamiętajmy, że udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej jest naszym obowiązkiem, a jego zaniechanie karane jest pozbawieniem wolności do lat 8. Dlatego istotne jest, by od najmłodszych lat zaznajomić się z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Przede wszystkim należy umieć wykonać resuscytację oddechowo — krążeniową, ocenić stan świadomości przy pomocy skali AVPU oraz ułożyć rannego w pozycji bezpiecznej.