Czad, czyli tlenek węgla, to cichy zabójca, którego ofiarami w Polsce według statystyk straży pożarnej, co roku jest blisko 100 osób. Niebezpieczeństwo zatrucia tym śmiercionośnym gazem jest duże i wiąże się z tym, że czad jest trudny do wykrycia, gdyż nie posiada on barwy, zapachu oraz właściwości drażniących. Przeczytaj, skąd się bierze tlenek węgla, jakie są objawy zatrucia czadem i jak możemy się przed nim uchronić.
Co to jest czad i jak powstaje tlenek węgla
Czad to powstały w wyniku niepełnego spalania różnego typu paliw tlenek węgla, czyli bezwonny i bezbarwny gaz (CO). Ponadto tlenek węgla jest trochę lżejszy od powietrza, co sprawia, że szybko się z nim miesza i rozprzestrzenia.
W warunkach domowych do niebezpiecznego stężenia czadu dochodzi zazwyczaj w związku z awarią nieszczelnego palnika pieca c.o. i c.w.u., kominka czy kuchenki gazowej. Do zagrożenia zatruciem CO może dojść także w przypadku pozostawienia w zamkniętym garażu, samochodu z włączonym silnikiem.
Dlaczego czad jest tak bardzo niebezpieczny?
Tlenek węgla jest silnie toksyczny, ponieważ do 300 razy szybciej niż tlen wiąże się on z hemoglobiną. Wskutek tego czad tworzy w naszej krwi niebezpieczne połączenie zwane karboksyhemoglobiną, które jest trwalsze niż połączenie tlenu z hemoglobiną (oksyhemoglobina) transportujące tlen z płuc do tkanek.
Z kolei przewaga w krwi niebezpiecznej karboksyhemoglobiny nad potrzebną oksyhemoglobiną powoduje zagrażające zdrowiu i życiu niedotlenienie mózgu i narządów.
Jakie są objawy i skutki zatrucia czadem
Czad zabija nie tylko niezauważalnie, ale też bardzo szybko. Wdychanie powietrza z CO o objętościowym stężeniu 0,16% powoduje niedotlenienie skutkujące już po ok. 30 minutach utratą przytomności, a po upływie zaledwie dwóch godzin śmiercią.
Warto zwrócić uwagę na to, że wyczuwalne objawy zatrucia czadem pojawiają się dopiero przy większych jego stężeniach (pow. 0,32%) i należą do nich:
- silne bóle głowy,
- wymioty,
- trudności w oddychaniu,
- wysoki puls,
- zaburzenia zmysłów (smaku i węchu),
- zaczerwienienie skóry,
- splątanie i utrata świadomości.
Natomiast mniejsze stężenia tlenku węgla powodują jedynie słaby ból głowy i uczucie zmęczenia, jednak także są one niebezpieczne, gdyż po dłuższym czasie mogą prowadzić do śpiączki, a następnie zgonu.
Jak się chronić przed czadem?
W celu uniknięcia zatrucia czadem należy zminimalizować ryzyko pojawienia się w naszym otoczeniu niebezpiecznego gazu. Natomiast aby zmniejszyć ryzyko zatrucia czadem należy:
- dbać o sprawność układu przewodów kominowych,
- dokonywać przeglądów szczelności instalacji grzewczych,
- nie zasłaniać kratek wentylacyjnych,
- często wietrzyć pomieszczenia (zwłaszcza w okresie grzewczym),
- zainstalować czujniki czadu.
Gdzie montować czujniki czadu
W celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony przed śmiercionośnym tlenkiem węgla warto rozważyć zainstalowanie czujników czadu. Do takich strategicznych miejsc, w których zainstalowanie czujników tlenku węgla jest kluczowe należy kuchnia, łazienka, sypialnie, kotłownia oraz garaż.
Działanie czujników czadu powinno być regularnie sprawdzane. Natomiast jeśli dojdzie do sytuacji, że czujnik czadu zadziała, nie wolno tego bagatelizować. Należy natychmiast otworzyć okna i drzwi, opuścić pomieszczenie i wezwać pomoc.
Czad – unosi się czy opada?
Tlenek węgla posiada zbliżoną masę molową do powietrza, co oznacza, że w warunkach laboratoryjnych nie ma on tendencji do opadania ani do unoszenia się i równomiernie się rozprzestrzenia. Jednakże, w praktyce różnice w temperaturze, ciśnieniu czy stopniu wentylacji w pomieszczeniu mogą wpływać na ruch cząsteczek czadu.
Dlatego, aby skutecznie monitorować poziomy tlenku węgla, czujniki czadu warto umieścić zarówno na dole, jak i na wyższych poziomach pomieszczenia.
Podsumowując, czad to niewidoczny, bezwonny i zarazem niebezpieczny gaz. Wdychanie nawet niewielkich ilości tlenku węgla może doprowadzić do niedotlenienia, a co za tym idzie zagrożenia zdrowia i życia. Dlatego w przypadku jakichkolwiek podejrzeń, ulatniania się tlenku węgla należy wyjść na zewnątrz i wezwać pomoc.
Natomiast aby zapobiec emisji czadu, warto dokonywać regularnych przeglądów i konserwacji instalacji grzewczych, kominów oraz innych urządzeń na paliwo. Ponadto ważne jest, by wietrzyć pomieszczenia, zapewnić w nich odpowiednią wentylację i zamontować czujniki czadu, a także przestrzegać przepisy ppoż.