Stres w pracy – jak sobie radzić

Ośrodek Szkolenia BHP 22 marca, 2022 Brak komentarzy

Wstęp

Stres jest nieodłącznym elementem wykonywania obowiązków służbowych. Spotyka on zarówno pracowników, jak i pracodawców. Jego działanie może być pozytywne, motywujące do pracy i zdobywania kolejnych osiągnięć. Stres również może działać negatywnie na ludzki organizm, co odbija się na jakości pracy osoby zestresowanej. Kiedy stres zaczyna szkodzić? Czy mamy wpływ na reakcje naszego organizmu? Jak zapobiegać negatywnym skutkom narażenia na stres? Aby mieć wpływ na „sterowanie stresem” warto jest przyjrzeć się jego zagadnieniu. Dlatego w ofercie naszych szkoleń znajdziecie Państwo szkolenia z zakresu „stresu w pracy”, na które serdecznie zapraszamy. Treść poniższego artykułu nakreśla problem poruszany na szkoleniach.

Stres w pracy szkolenie

Spis treści

Czym jest stres? – definicja
Jakie są przyczyny wywołujące stres w pracy?
Jak organizm ludzki reaguje na stres?
Jakie są skutki stresu?
Czym jest wypalenie zawodowe?
Jak zarządzać stresem w miejscu pracy?
Czy uprawianie sportu wpływa na obniżenie poziomu stresu?
Czy istnieje korelacja między dietą, a stresem?

Stres to wymagania i warunki przekraczające możliwości pracownika/pracodawcy w danym momencie, generujące negatywne emocje.
Do przyczyn generujących stres zaliczamy m. in. przeciążenia ilościowe pracą, przeciążenia jakościowe oraz niedociążenia jakościowe pracą
w wyniku chronicznego stresu obniża się samopoczucie oraz wydolność organizmu. Spada odporność organizmu na choroby, zwiększa się ciśnienie krwi, organizm jest długotrwale zmobilizowany do działania
Skutki stresu: powstaje problem wypalenia zawodowego, zwiększa się zapadalność na choroby, odczucie beznadziei oraz pojawia się lęk przed nowymi zadaniami
Wypalenie zawodowe to brak motywacji do działania, pesymistyczne nastawienie i niezadowolenie z pracy, chroniczne zmęczenie
Regularny wysiłek fizyczny zwiększa odporność na stres, rozładowuje napięcie i podnosi poziom zadowolenia i pewność siebie
Odpowiednia dieta, bogata w antyoksydanty, chroni organizm przed rozwojem chorób na tle stresowym oraz wspomaga układ pokarmowy, krwionośny i nerwowy w organizmie

Czym jest stres? – definicja

Według definicji stresu na stronie Państwowej Inspekcji Pracy jest to dyskomfort psychiczny dotyczący warunków i wymagań stawianych względem pracownika i pracodawcy w miejscu pracy, w sytuacji, w której w danym momencie wymagania te przekraczają ich możliwości.
Co się dzieje, gdy osoba nie jest w stanie sprostać pojawiającym się problemom? Poziom frustracji rośnie, a pracownik czuje narastającą demotywację do działania. Doświadczenie stresu obniża zdolność do radzenia sobie z nowymi zadaniami, a rozwiązywanie problemów może spotykać się z lękiem. Dodatkowo długotrwały, wysoki poziom stresu może być podłożem rozwoju wielu chorób.

Jakie są przyczyny wywołujące stres w pracy?

Przyczyny wywołujące stres w pracy są różnego pochodzenia przeciążeniami, możemy wymienić: przeciążenie ilościowe pracą, np. znaczny wysiłek fizyczny, „zrywy” w pracy w postaci nagłej dużej liczby zadań do wykonania. Przeciążenia mogą być również spowodowane ciągłymi zmianami i nowymi zadaniami. Przyczyną są też przeciążenie jakościowe, przykładowo przymus ciągłego maksymalnego skupienia, duża odpowiedzialność i konsekwencje podejmowanych decyzji.
Nie tylko nadmiar lub zbyt ciężka praca jest źródłem stresu. Również zbyt mało wymagające zadania mogą generować rezygnację i stres. Niedociążenia jakościowe pracą to np. wykonywanie prostych, monotonnych czynności przez dłuższy czas, czy praca poniżej możliwości pracownika. Stresogenna jest również praca pod presją czasu, brak możliwości rozwoju i awansu, brak odpowiedniej komunikacji, czy brak równowagi między pracą, a życiem prywatnym. Ponadto stresujące mogą być warunki środowiska pracy, jak np. hałas lub praca zmianowa.

Jak organizm ludzki reaguje na stres?

Reakcja na stres jest naturalną, pierwotną reakcją organizmu na zagrożenie. Serce zaczyna bić szybciej, podnosi się ciśnienie krwi, oddech przyspiesza, a tlen jest szybciej transportowany przez krew do tkanek organizmu, mięśni, spowalnia proces trawienia. Wszystko po to, by przygotować ciało do reakcji na zagrożenie, czyli reakcję „uciekaj albo walcz”.
Jeśli stres jest umiarkowany, jego działanie określane jest jako pozytywne, jest to tzw. eustres. Dzięki niemu człowiek może być bardziej skupiony podczas wykonywania zadania, poprawia się spostrzegawczość i koncentracja. Eustres jest potrzebny do mobilizacji wobec zleconych zadań. Dzięki niemu osiągamy zamierzone cele i rozwijamy się.
Reakcja organizmu na stres przestaje być pozytywna w momencie, gdy poziom stresu zaczyna być zbyt wysoki, a co za tym idzie – jest szkodliwy dla organizmu. Jest to tzw. dystres. Długotrwałe działanie stresu, które sprawia, że ciało jest w stanie gotowości zbyt długo prowadzi do zaburzeń organizmu. W wyniku takiego działania pojawiają się problemy ze zdrowiem: organizm jest podatny na choroby, ma obniżoną odporność, problemy ze snem, układem pokarmowym, skórą oraz układem nerwowym, pojawiają się lub zaostrzają choroby autoimmunologiczne. Osoba doświadczająca dystres nie kontroluje emocji, ma zniekształcone, negatywne myślenie, brak motywacji, lęk przed nowymi zadaniami, niemoc, drażliwość, brak pewności siebie, ma obniżoną sprawność intelektualną. Chroniczny dystres prowadzi do konfliktów w relacjach międzyludzkich oraz powoduje brak motywacji do pracy i wypalenie zawodowe.

Czym jest wypalenie zawodowe?

Wypalenie zawodowe to wyczerpanie fizyczne i psychiczne pracownika. Wyczerpanie skutkuje spadkiem efektywności, brakiem motywacji do pracy. Osoba doświadczająca stanu wypalenia zawodowego nie odczuwa satysfakcji z wykonywanej pracy, odczuwa ciągle, chroniczne zmęczenie, jest negatywnie nastawiona do otoczenia, nie jest zaangażowana w czynności zawodowe, czy czynności dnia codziennego. Jak można odwrócić zaistniałą sytuację?
Przede wszystkim należy skupić się na zapobieganiu. Najważniejsza jest dbałość o równowagę między życiem prywatnym, a pracą, należy prowadzić higieniczny tryb życia, dbać o odpowiednią podaż snu, zdrową dietę oraz wysiłek fizyczny, warto też pracować nad poczuciem własnej wartości, a w pracy starać się kierować uwagę na cele, które są realnie osiągalne. Należy dbać o rozwój osobisty i zawodowy.

Jak zarządzać stresem w miejscu pracy?

Zarządzanie stresem w pracy i w życiu prywatnym jest bardzo ważną umiejętnością. Pozwala ona na utrzymywanie równowagi życiowej, a co za tym idzie wydajności na odpowiednim poziomie, lepszej koncentracji, pozytywnego myślenia i chęci do działania. Zarządzanie stresem koreluje ściśle z inteligencją emocjonalną, na którą składają się samoświadomość i zarządzanie emocjami. Szkolenia ze stresu w pracy, jakie oferujemy, uświadamiają jak wykorzystać energię w sytuacji stresującej i wykorzystać ją na osiąganie celów i radzenie sobie z problemami i nowymi zadaniami oraz jak zachować równowagę między pracą, a życiem prywatnym.
Według informacji na stronie Centralnego Instytutu Ochrony Pracy należy wyróżnić trzy etapy prewencyjnego zarządzania stresem. Prewencja pierwszego stopnia skupia się na usuwaniu potencjalnych czynników stresogennych. Drugi stopień skupia się na modyfikacji reakcji jednostki na sytuacje generujące stres. Celem etapu trzeciego prewencji w zarządzaniu stresem jest minimalizacja skutków odczuwanego stresu, który ma wpływ na pracownika i całą organizację. Warto jest wdrożyć w firmie ogólny model zarządzania stresem i szukać rozwiązań sytuacji, z którymi spotykają się jednostki tworzące organizację, co przekłada się na wyniki całej firmy.

Czy uprawianie sportu wpływa na obniżenie poziomu stresu?

Wysiłek fizyczny jest najprostszym sposobem rozładowywania negatywnych emocji i redukcji stresu. Stały wysiłek fizyczny zwiększa tolerancję na sytuacje stresowe oraz sprawia, że organizm w większym stopniu radzi sobie z narażeniem na chroniczny stres. Dodatkowo regularny ruch obniża poziom ryzyka rozwoju chorób metabolicznych oraz chorób układu krwionośnego.
Jakie ćwiczenia stosować na poprawę nastroju i odprężenie? Ważne jest, aby uprawiany sport sprawiał przyjemność i dostarczał atrakcji. Już po 20 minutach wysiłku aerobowego pojawiają się hormony szczęścia – endorfiny, które poprawiają ogólne samopoczucie człowieka, zwiększają poczucie własnej wartości, przeciwdziałają depresji oraz zwiększają motywację do działania.
Czemu wysiłek fizyczny pomaga obniżyć poziom stresu? Podczas doświadczenia silnego stresu, organizm szykuję się do pierwotnej reakcji „uciekaj, albo walcz”, czyli…. do natychmiastowego wysiłku fizycznego. Jeśli damy ciału możliwość wykorzystania nadwyżki zebranej energii, napięcie zostaje rozładowane. Aby aktywność fizyczna wpływała na obniżenie napięcia powstałego w wyniku narażenia na stres, ruch należy wdrażać systematycznie. Zaleca się regularny wysiłek fizyczny, min. 20-40 min, kilka razy w tygodniu. Regularne ćwiczenia zwiększają tolerancje na stres. Dzieje się tak, ponieważ systematyczny ruch wspomaga układ hormonalny organizmu, utrzymujący organizm w stanie równowagi fizjologicznej. Lepsza kondycja przekłada się na szybszą regenerację układu krwionośnego i serca oraz na zmniejszenie zapadalności organizmu na różne choroby.

Czy istnieje korelacja między dietą, a stresem?

Odpowiednia dieta zwiększa odporność organizmu, oksydanty zawarte w pożywieniu usuwają wolne rodniki powstałe w wyniku narażenia na chroniczny stres. Dzięki działaniu wolnych rodników, organizm w mniejszym stopniu jest narażony na rozwój chorób różnego pochodzenie. Odpowiednia dieta przy narażeniu na stres pomaga w obniżeniu poziomu adrenaliny i kortyzolu, odpowiedzialnego za poziom stresu w organizmie. Ponadto podnosi poziom serotoniny odpowiedzialnej za dobry nastrój oraz rozluźnia mięśnie i obniża ciśnienie krwi.
Jaką dietę należy stosować, aby zadbać o dobre samopoczucie w stresującej codzienności? Komponowane posiłki powinny być bogate w witaminy grupy B, kwas foliowy wspomagający pracę układu nerwowego, magnez, mangan, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, przede wszystkim kwas DHA oraz aminokwasy, tyrozyny i tryptofan. Dieta bogata w wymienione składniki pomoże w walce ze skutkami oddziaływania stresu na organizm, a w połączeniu z regularnym wysiłkiem fizycznym pomoże w reagowaniu na stres w miejscu pracy.