Większość prac budowlanych wykonywanych na dużej wysokości wymaga zastosowania rusztowania i ruchomych podestów roboczych. Są to konstrukcje stabilne i mocne, które zapewniają bezpieczeństwo pracownikom pracującym na wysokości. Aby jednak mieć pewność, że życiu i zdrowiu robotników budowlanych nic nie zagraża, konieczne jest rygorystyczne przestrzeganie przepisów BHP. Jakie przepisy BHP związane z pracą na rusztowaniach i ruchomych podestach roboczych należy znać?

Przepisy BHP dotyczące przygotowania pracowników do pracy na rusztowaniach i ruchomych podestach roboczych

Oprócz spełnienia wymogów dla pracowników dopuszczonych do pracy na wysokości (takich jak ukończenie szkolenia BHP wysokościowe i posiadanie aktualnych badań lekarskich potwierdzających brak przeciwwskazań do tego rodzaju pracy), dopuszczenie danej osoby do pracy na rusztowaniu wymaga również spełnienia kilku innych warunków. Jednym z nich jest odpowiedni ubiór pracownika, czyli odzież robocza dostosowana do pory roku, rękawice robocze, pełne buty z wkładką antyprzebiciową i podnoskiem chroniącym palce oraz hełm ochronny z nieprzekroczoną datą ważności. W zależności od rodzaju prac wykonywanych na rusztowaniu pracownik musi być również wyposażony w inne środki ochrony indywidualnej. Przed rozpoczęciem pracy pracownik musi otrzymać instruktaż stanowiskowy, poznać instrukcje bezpiecznej obsługi wykorzystywanych urządzeń i zapoznać się z kartami charakterystyki stosowanych substancji chemicznych.

Przepisy BHP dotyczące zasad montażu rusztowania

Rusztowanie musi być postawione na podłożu stabilnym, odwodnionym i wyprofilowanym ze spadkiem, który umożliwia odpływ wód opadowych. Jego wykonanie powinno być zgodne z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym. W tych dokumentach musi znajdować się również informacja dotycząca liczby i rozmieszczenia zakotwień oraz wielkości siły kotwiącej. Powinna znajdować się na nim tabliczka informująca o tym, kto jest odpowiedzialny za budowę rusztowania (imię i nazwisko, albo nazwa i numer telefonu), oraz jakie jest maksymalne obciążenie pomostów i konstrukcji rusztowania. Stopy rusztowań należy ustawić na podkładach usytuowanych prostopadle do ściany budynku, a w przypadku rusztowania metalowego należy wykonać uziemienie. Strefę wokół rusztowania (o szerokości min. 6 m) należy oznaczyć jako strefę niebezpieczną lub zabezpieczyć szczelnie konstrukcję przy użyciu siatek ochronnych. Montowanie rusztowania musi przebiegać z zastosowaniem środków ochrony przed upadkiem z wysokości i zostać wykonane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia, czyli książeczki montażysty wydane przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Rusztowanie może zostać użyte dopiero po dokonaniu odbioru przez kierownika budowy lub inną osobę z uprawnieniami budowlanymi i fakt ten powinien zostać odnotowany w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego.

Przepisy BHP dotyczące budowy rusztowania

Przepisy BHP określają jednoznacznie zasady budowy konstrukcji i pomostu rusztowania. Jego konstrukcja musi być stabilna i zabezpieczona przed przewróceniem za pomocą zastrzałów lub kotew. Nie może ona również wystawać dalej niż 3 m ponad ostatnią linię kotew. Sam pomost powinien być pełny, zabezpieczony przed przesunięciem i otoczony ochronnymi barierami. Wszystkie strony zewnętrzne powinny być otoczone poręczą ochronną na wysokości 1,1 m (lub 1 m przy rusztowaniach systemowych), zostać wyposażone w krawężnik o wysokości 0,15 m i poręcz pośrednią. Od strony wewnętrznej (jeśli rusztowanie jest odsunięte od budynku na odległość większą niż 0,2 m) musi znajdować się balustrada. Jeśli nie można zastosować balustrady wewnętrznej, należy poszerzyć pomost poprzez zastosowanie konsoli. Najwyższy pomost może wystawać maksymalnie 1,5 m ponad ostatnią linię kotew. Pomosty w ciągach komunikacyjnych muszą mieć zamykane włazy. Ich powierzchnia robocza musi być wystarczająco duża, by pomieścić pracowników, oraz składować narzędzia i niezbędne materiały. Piony komunikacyjne na rusztowaniu nie mogą być oddalone od stanowiska pracy bardziej niż na odległość 20 m. W przypadku zastosowania tzw. rusztowania warszawskiego ważne jest uzupełnienie ramek rusztowania o nadstawki do wysokości 1,1 m, ponieważ wysokość standardowych ramek tego rodzaju rusztowania nie wystarczy do ochrony przed upadkiem z wysokości. Po silnym wietrze, opadach i przerwach roboczych trwających dłużej niż 10 dni rusztowanie powinno zostać sprawdzone przez kierownika budowy lub inną osobę z uprawnieniami budowlanymi. Poza tymi przypadkami konieczna jest kontrola okresowa min. raz w miesiącu. Sposób przeprowadzenia kontroli opisany jest w instrukcji producenta lub w projekcie indywidualnym.

Przepisy BHP dotyczące prawidłowego użytkowania rusztowania

Na rusztowanie wchodzić można jedynie po drabinkach przeznaczonych do tego celu od strony wewnętrznej. Nigdy nie należy wchodzić na rusztowanie od strony zewnętrznej. Zakazane jest również wspinanie się na poręcze, pozostawianie materiałów na pomostach po zakończeniu pracy i przewożenie ludzi na rusztowaniach przejezdnych, na których można przebywać jedynie, gdy hamulce są zapięte na przynajmniej dwóch kółkach znajdujących się po przekątnej. Praca na rusztowaniach oraz ich montaż i demontaż są zabronione w niesprzyjających warunkach takich jak brak odpowiedniego oświetlenia po zmroku, gęsta mgła, opady deszczu lub śniegu, gołoledź, burza lub silny wiatr o prędkości przekraczającej 10 m/s.