Wraz z nadejściem listopada – jak wynika z przepisów dotyczących BHP bezpieczeństwa i higieny pracy – w Polsce rozpoczął się sezon zimowy. Jest to bardzo ważna informacja dla wszystkich pracodawców i firm. Dlaczego?

Pracodawca w okresie zimowym ma dodatkowe obowiązki

W czasie okresu zimowego, który trwa od 1 listopada do 31 marca na pracodawcę nałożone są pewne dodatkowe obowiązki, które wynikają z przepisów prawnych zawartych chociażby w Kodeksie Pracy. Przestrzeganie tych przepisów oraz aktualnie obowiązujących rozporządzeń przez przedsiębiorstwa, ma zagwarantować pracownikom bezpieczeństwo, a także zapewnić odpowiednie warunki pracy.

Najważniejsze obowiązki pracodawcy w okresie zimowym

Okres zimowy to czas, kiedy pracownicy jeszcze bardziej zwracają uwagę na swój dobrostan w miejscu pracy. Powodem tego jest oczywiście… zimno. Co powinien robić i o czym pamiętać pracodawca, gdy spadają temperatury?

Temperatura w pomieszczeniu

Zgodnie z Zgodnie z § 30 (i następnymi) Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. 03.169.1650 z późn. zm) obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie swoim pracownikom minimalną temperaturę w pomieszczeniach pracy, która wynosi:

• 14oC – dla pomieszczeń, w których wykonywana jest praca fizyczna;
• 18oC – dla pomieszczeń, gdzie pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną bądź świadczona jest praca biurowa.

Jeśli ze względów technologicznych (na przykład przy pracy w chłodniach) pracodawca nie może spełnić tych wymagań, zostaje on z nich zwolniony.
Kolejny obowiązek, jaki spoczywa na pracodawcy to zabezpieczenie pomieszczenia przed niekontrolowanym napływem zimnego powietrza z zewnątrz, a także odpływem ciepła.

Otwarta przestrzeń

Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w § 45 pkt. 4 oznajmia nam, że obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie stanowisk pracy, które znajdują się poza pomieszczeniami w taki sposób, aby pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi – co w okresie zimowym oznacza zazwyczaj opady oraz niską temperaturę.

Wedle przepisów pracodawca musi zapewnić pracownikom, którzy pracują na otwartej przestrzeni, odpowiednie pomieszczenia do ogrzania się. Pomieszczenia te mają znajdować się w pobliżu miejsca pracy, chronić pracownika przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, a także dawać możliwość przygotowania ciepłego posiłku.

Minimalna temperatura, jaka panować ma w takim pomieszczeniu wynosi 16oC. Ponadto na każdego pracownika powinno przypadać minimum 0,1 m2 powierzchni natomiast całkowita powierzchnia nie może być mniejsza niż 8 m2. Jeśli z powodów technologicznych pracodawca nie ma możliwości zorganizowania takiego pomieszczenia, jego obowiązkiem jest zapewnienie w pobliżu miejsca pracy źródła ciepła.

Odzież ochronna

Pracodawca ma obowiązek zapewnić każdemu pracownikowi zarówno odzież ochronną jak 
i środki ochrony stóp i rąk. Regulują to zapisy zawarte w Załączniku Nr 2 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U.03.169.1650 z późn. zm).

Nieodpłatne posiłki regeneracyjne

Posiłki regeneracyjne oraz napoje należą się pracownikom, którzy zatrudnieni są w systemie ciągłym przy pracach na otwartej przestrzeni. Mówi nam o tym rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zarówno ich rodzaj jak i temperatura powinny być dostosowywane do warunków pracy.

Aby otrzymać taki posiłek, pracownik musi spełnić warunek intensywności wykonywanej pracy. Jaką pracę uważa się za intensywną?

Efektywny wydatek energetyczny pracy w ciągu zmiany roboczej według przepisów wynosi:

• powyżej 1500 kcal dla mężczyzn
• powyżej 1000 kcal dla kobiet.

Istotne jest też to, że chociaż przepisy rozporządzenia nie nakazują wydawania posiłków regeneracyjnych dla wszystkich pracowników pracujących na zewnątrz w okresie zimowym, to ciepłe napoje należą się każdemu pracownikowi, który pracuje poza pomieszczeniem. Powinny one być dostępne zawsze, gdy tylko temperatura spadnie poniżej 10oC, przez całą zmianę roboczą w ilości, która zaspokoi potrzeby każdego pracownika.

Powstrzymanie się od pracy

Co ważne, jeśli wystąpi sytuacja, że pracodawca nie zapewni swoim pracownikom odpowiednich warunków pracy (na przykład takich, o jakich pisaliśmy powyżej) i warunki te będą stwarzać bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia pracownika lub innych osób, pracownik zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu Pracy może powstrzymać się od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zanim to nastąpi, powinien on zgłosić przyczynę tej odmowy bezpośrednio pracodawcy, który z kolei ma obowiązek usunąć te uchybienia i zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki, aby umożliwić pracownikowi kontynuowanie lub podjęcie pracy.

O czym warto pamiętać?

Prawo reguluje wiele kwestii dotyczących pracy i jej bezpieczeństwa w okresie zimowym. Warto jednak szczególnie w tym czasie kierować się po prostu zdrowym rozsądkiem, wzajemnym szacunkiem i zaufaniem, aby pozwolić pracownikom wykonywać swoją pracę w najlepszych możliwych warunkach.

Jeśli pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości dotyczące obowiązków zarówno pracownika jak i pracodawcy, najlepiej jest szukać rzetelnych odpowiedzi w Kodeksie Pracy lub skontaktować się ze specjalistą z dziedziny szkoleń BHP, który pomoże rozwiązać problemy i wątpliwości.