Kiedy staniemy się ofiarą mobbingu musimy szybko podjąć działania eliminujące negatywne zachowania mobbera. Musimy szybko zareagować na mobbing, ponieważ jedną z cech mobbingu jest jego eskalacja – w miarę przyzwolenia na szykanowanie, mobber pozwala sobie na więcej.
Warto mieć na uwadze, że zjawisko mobbingu zostało uregulowane w Kodeksie pracy (art. 94). Obowiązkiem pracodawcy jest przeciwdziałanie mobbingowi w swoim zakładzie pracy. W związku z tym musi on uregulować kwestie związane z mobbingiem pod kątem organizacyjnym w firmie.
Ścieżka zgłaszania mobbingu powinna być dokładnie określona w Wewnętrznej Procedurze Antymobbingowej (WPA). WPA określa komu należy zgłosić problem szykanowania w miejscu pracy oraz jakie firma musi podjąć działania w celu wyeliminowania mobbingu – np. przeprowadzenie dochodzenia wyjaśniającego, wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do mobbera.
Komu z firmy możemy zgłosić mobbing w pracy?
W Wewnętrznej Procedurze Antymobbingowej powinny znaleźć się wytyczne dotyczące postępowania w przypadku stania się ofiarą mobbingu. Jeśli taka Procedura nie została wprowadzona w firmie lub nie określa komu należy zgłosić mobbing należy postępować zgodnie z strukturą organizacyjną firmy, tj. zgłosić mobbing bezpośredniemu przełożonemu. Jednakże, gdy bezpośredni przełożony nie będzie odpowiednią osobą do zgłaszania tego typu spraw (albo sam jest mobberem) należy udać się do bezpośredniego przełożonego naszego przełożonego lub do Zarządu firmy.
W wielu firmach znajdziemy również działy personalne zajmujące się sprawami pracowników, jak np. dział kadr, dział HR. Tam również możemy zgłosić zjawisko występowania mobbingu w firmie.
Dodatkowo w naszym zakładzie pracy może pracować specjalista ds. BHP, który z dużym prawdopodobieństwem dysponuje wiedzą z zakresu mobbingu i będzie w stanie udzielić nam pomocy w tej sytuacji.
Niekiedy w firmach zostają powołani przedstawiciele pracowników, np. Społeczni Inspektorzy Pracy, który zostali wybrani do pełnienia tej funkcji przez pracowników, a w związku z tym reprezentują interesy pracowników przez Zarządem. Dodatkowo po stronie pracownika może stanąć Związek Zawodowy, o ile istnieje w tymże zakładzie pracy.
Oprócz przyjęcia zgłoszenia mobbingu przez poszkodowanego, firma powinna również przeprowadzić dochodzenie wyjaśniające, czy rzeczywiście zgłoszone sytuacje miały miejsce. W tym celu firma powinna powołać zespół dedykowany do zgłoszonej sprawy, który przesłucha potencjalnego mobbera, przeanalizuje złożone przez ofiarę dowody na wystąpienie mobbingu i podejmie stosowne decyzje w sprawie mobbera.
Jakim organom państwowym możemy zgłosić mobbing w pracy?
Za kontrolowanie przepisów Kodeksu pracy przez pracodawcę odpowiedzialna jest Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). PIP może przeprowadzić oddzielną kontrolę związaną z mobbingiem lub przy okazji kontrolowania stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie poprosić o wgląd do Wewnętrznej Procedury Antymobbingowej. Warto pamiętać, że Inspektorzy PIP mogą przeprowadzić kontrolę na żądanie (związanej z uprzednim zgłoszeniem), jak również losowo wybrać zakład pracy do przeprowadzenia kontroli.
Jeżeli nie możemy zwlekać lub pracodawca nie reaguje na nasze zgłoszenia powinniśmy zgłosić zjawisko mobbingu do Sąd Pracy. Ważnym jest fakt, że pozwać o mobbing możemy tylko pracodawcę, jako osobę, która nie przeciwdziała mobbingowi mimo takiego obowiązku (art. 94[3] Kp). Nie możemy pozwać sprawcy mobbingu z tytułu mobbingu, ponieważ nie mamy ku temu przesłanek prawnych.
Kto jeszcze może pomóc nam w sytuacji mobbing w pracy?
Jeżeli potrzebujemy porady lub konsultacji z osobą z zewnątrz warto udać się do różnych stowarzyszeń, których celem statutowym jest pomoc ofiarom mobbingu. Organizacje takie dysponują wysoko wykwalifikowanymi pracownikami, w tym prawnikami, którzy specjalizują się w tematyce mobbingu. Chętnie doradzą poszkodowanym pod kątem prawnym i podzielą się swoich wieloletnim doświadczeniem. W takich miejscach można również porozmawiać z psychologiem, który udzieli wsparcia zarówno ofierze mobbingu, jak i rodzinie, która jest pośrednio narażona na oddziaływanie skutków mobbingu.
Podstawa prawna:
Art. 94 Kodeksu Pracy:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Art. 94 Kodeksu pracy.